Sunday, July 08, 2007
Wikipedia
Wikipedia ဆိုတာကေတာ့ ဘာသာစကားမ်ဳိးစံုပါဝင္တဲ့ အင္တာနက္ေပၚက အခမဲ့ လြတ္လပ္စြယ္စံုက်မ္းပါ။ ဒီစြယ္စံုက်မ္းၾကီးမွာ ပါဝင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို မည္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ ဖတ္ရႈနိုင္သလုိ ကိုယ္တိုင္လည္း ပါဝင္ေရးသားနိုင္ပါတယ္။ ဘာသာစကား အသီးသီးနဲ႔ ပါဝင္ေရးသားၾကျပီး သင္ကိုယ္တုိင္လည္း wikipedia ရဲ့ တစိတ္တပိုင္းအျဖစ္ လိုေနေသးေၾကာင္းကို wikipedia website ရဲ့ home page မွာ အပိုင္းအစေလးေတြကို ဆက္ျပီး ပံုေဖာ္ရတဲ့ Jigsaw ကစားနည္းေလးနဲ႔ ပံုေဖာ္ထားတာေတြ႕ ရမွာပါ။ Wiki ကို ၂၀၀၁ ဇန္နဝါရီမွာ ဂ်င္မီေဝးလ္စ္ နဲ႔ လာယ္ရီစင္းဂါ တို႔က ဖန္တီးခဲ့တာပါ။
တခ်ိန္တုန္းကေတာ့ စြယ္စံုက်မ္းဆိုရင္ ဘာသာရပ္ကၽြမ္းက်င္သူေတြ၊ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡေတြက နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေရးသားျပဳစုျပီး စာအုပ္အၾကီးၾကီးေတြနဲ႔ အတြဲလိုက္ ပံုနွိပ္ၾကတယ္၊ ေဒၚလာ ရာနဲ႔ခ်ီ၊ ေထာင္နဲ႔ခ်ီျပီးေပးရပါတယ္၊ Britannica စြယ္စံုက်မ္းကေတာ့ နာမည္အၾကီးဆံုးေပါ့။ computer ေခတ္ေရာက္လာေတာ့ စာအုပ္ေတြအစား CD-ROM ေတြေပၚလာတယ္။ Microsoft ကထုတ္တဲ့ Encarta စြယ္စံုက်မ္းCDက ထိပ္ဆံုးကပါ ။ ဒါေပမဲ့ အရင္တုန္းက အေၾကာင္းအရာေတြကို စာရြက္ေပၚကေန CD အျဖစ္အသြင္ေျပာင္းလိုက္တာပဲ ရွိတာပါ။ Britannica မွာ ေဆာင္းပါးေပါင္း ၈၀,၀၀၀ ေလာက္ပဲရွိရာက Microsoft Encarta မွာေတာ့ တစ္သိန္းေက်ာ္ေလာက္ထိ ပါလာပါတယ္။
ထူးျခားတဲ့အေျပာင္းအလဲကေတာ့ အင္တာနက္ကို သံုးျပီးဖတ္ရႈလို႔ရေအာင္လုပ္ခဲ့တဲ့ wikipedia ပါ။ အစမွာေတာ့ အရင္ပံုစံ စြယ္စံုက်မ္း တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Nupedia နဲ႔ စတင္ခဲ့ေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ စြယ္စံုက်မ္းကို project ပံုစံေျပာင္းျပီး လူတိုင္းပါဝင္မႈကို ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က မိမိ နွံစပ္ကၽြမ္းက်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို စေရးတယ္၊ တျခားတ ေယာက္ကလည္း အဲဒီအေၾကာင္းအရာကို ပိုသိတယ္ဆိုရင္ ဝင္ျပီးျဖည့္ေရးနိုင္ပါတယ္။ အဲလုိပဲ ကိုယ္ကလည္း တျခားသူေရးထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို လိုေနတယ္ထင္ရင္ ထပ္ျပီးျဖည့္စြက္ နုိင္တယ္။ မွားေနရင္လည္း ျပင္ေပးလုိ႔ရပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အခ်က္အလက္တစ္ခုက အျငင္းပြားစရာျဖစ္ေနရင္လည္း discussion က႑မွာေဆြးေႏြးနိုင္ပါတယ္။
ကိုယ္က ေခါင္းစဥ္သစ္တစ္ခုကို စေရးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ wikipeida website မွာ register လုပ္ဖို႔လုိပါတယ္။ ရွိျပီးသားေခါင္းစဥ္ကို ထပ္ျဖည့္ဖုိ႔ဆိုရင္ေတာ့ ေဆာင္းပါးထဲမွာ edit ဆိုတဲ့ ေနရာေလးေတြကို နွိပ္လိုက္ရင္ ေရးလုိ႔ရမဲ့ေနရာဆီ ေရာက္သြားပါလိမ့္မယ္။ ေဆာင္းပါး အသစ္ေတြဟာ ဆီေလွ်ာ္တဲ့အေၾကာင္းအရာျဖစ္မျဖစ္၊ အခ်က္အလက္မွန္ကန္မႈရွိမရွိ ကိုေတာ့ စိစစ္ပါတယ္။
Wikipedia ကိုယခုခ်ိန္ထိ ဘာသာစကားေပါင္း (၂၅၃) မ်ဳိးနဲ႔ေတြ႕ နုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာဘာသာ အပါအဝင္ေပါ့။ ေဆာင္းပါးအားလံုးစုစုေပါင္း ၇.၅သန္း ရွိေနပါျပီ။ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ခ်ည္းပဲ ေဆာင္းပါး ၁.၈၄ သန္းေလာက္ရွိတယ္။ ထပ္ျပီးလဲ တိုးလာေန ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ wiki ကို en.wikipedia.org ၊ျမန္မာက my.wikipedia.org နဲ႔ တိုက္ရုိက္သြားလုိ႔ရပါတယ္။ wiki ရဲ့ main ေနရာျဖစ္တဲ့ www.wikipedia.org မွလည္း အျခားဘာသာေတြကို သြားလုိ႔ရပါတယ္။
ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ၊ အခ်က္အလက္ကို Search ဆိုတဲ့ေနရာေလးမွာ ရုိက္ထည့္ျပီး ရွာရမွာပါ။ ေရွ့ စာမ်က္နွာမွာေတာ့ ေန႔တိုင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုး ေဆာင္းပါး၊ ဓါတ္ပံု၊ ေမြးေန႔ရွင္အဆိုအမိန္႔ေတြနဲ႔ သတင္းအတိုအထြာေလးေတြကို ထုတ္ေပးထားပါတယ္။ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကိုဖတ္ျပီဆိုရင္ အဲဒီအေၾကာင္းအရာထဲက ေဝါဟာရေတြ၊ စကားလံုးေတြမွာ သီးျခားေဆာင္းပါး ရွိရင္လည္း အျပာေရာင္ေလးေတြ ျပျပီးခ်ိတ္ဆက္ထားပါတယ္။ တျခားဆက္စပ္ေနတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေတြကိုလည္း ေအာက္ဘက္က See also ေနရာမွာေပး ထားတယ္။ ဒီ့ျပင္ တျခား websites ေကာင္းတာေတြကိုလည္း External Links အေနနဲ႔ လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။ က်မ္းကိုးစာရင္း References ေတြကိုလည္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သာမန္လူတစ္ဦးကလည္း ဝင္ေရးနိုင္တဲ့ စြယ္စံုက်မ္းက စိတ္ခ်နုိင္မႈရွိပါ့မလားဆိုျပီး ေမးခြန္းထုတ္ၾကေပမဲ့ လူအမ်ားစုေရးၾကတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိ ျပည့္စံု မွန္ကန္ေၾကာင္းကို သက္ေသျပနုိင္ခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ျပီး လူတိုင္းပါဝင္နိုင္မႈကို အဓိက ထားတဲ့အတြက္ အခ်က္အလက္ေတြက ကိုယ့္အတြက္ တကယ္အသံုးဝင္မဝင္ကိုေတာ့ ကိုယ္တိုင္ ခ်င့္ခ်ိန္ဖို႔ု အားေပးထားပါတယ္။
Wikipedia မွာ စြယ္စံုက်မ္းအျပင္ တျခားစီမံကိန္းေတြလည္းရွိပါေသးတယ္။ ဘာသာမ်ဳိးစံု အဘိဓါန္ wiktionary ၊ အဆိုအမိန္႔ေတြစုထားတဲ့ wikiquote ၊ online သင္ယူနုိင္တဲ့ wikiversity နဲ႔ တျခား wiki ရဲ့ အလားတူ sister projects ေတြကိုလည္းေလ့လာနုိင္ပါတယ္။ ကမၻာ့ေျမပံုေပၚမွာ ကိုယ့္အိမ္ေနရာေလးထည့္ခ်င္ရင္ေတာ့ www.wikimapia.org မွာညႊန္းေပးလို႔ရပါတယ္။ လူၾကည့္အမ်ားဆံုး websites ေတြကို စာရင္းျပဳစုတဲ့ www.alexa.com ရဲ့အဆိုအရ wikipedia ဟာယခုလက္ရွိ လူၾကည့္ အမ်ားဆံုးထိပ္ဆံုး ၁၀ စာရင္းဝင္ပါ။ တျခားစြယ္စံုက်မ္း ေတြကိုေလ့လာခ်င္ရင္ေတာ့ wiki ကိုအရင္သြားျပီး list of encyclopedias ဆိုုျပီးရွာၾကည့္ လုိက္ပါ။ တကမၻာလံုးက အမ်ဳိးအစားစံုလင္တဲ့ စြယ္စံုက်မ္းစာရင္းကိုေတြ႔ရမွာပါ။
Read more!
Open Courseware
ဒီေန႔လုိ အင္တာနက္ေခတ္ အျမဲမျပတ္သင္ယူေလ့လာေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ သင္႔အေန နဲ႔ေနာက္က်က်န္ေနလား?...!! ကမၻာ့ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္္ေတြရဲ့ သင္ခန္းစာေတြက သင့္ဆီကို ပ်ံသန္းလာေနပါျပီ။ ၂၀၀၁ ခုနွစ္ကစျပီး အေမရိကန္ မန္ဆက္ခ်ဴးဆက္ နည္းပညာတကၠသိုလ္(MIT) က သူတို႔ရဲ့သင္ရုိးေတြကို Online ေပၚမွ လူတိုင္းသင္ယူေလ့လာနိုင္တဲ့ Open Courseware ဆိုျပီး စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ ဝင္ခြင့္ေတြ၊ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ဘာမွမလိုဘဲ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ဘာသာကို ေရြးျပီးေလ့လာနိုင္တယ္။ အခုဆိုရင္ Undergraduate အတြက္ သင္ရုိးေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိေနပါျပီ္။
ေက်ာင္းအပ္တဲ့အေနနဲ႔လုပ္ရမွာက MIT web site မွာ register လုပ္ရုံပါပဲ။ သင္ခန္းစာေတြမွာ assignmentေတြ၊ projectေတြ လုပ္ရေလ့ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕သင္ရုိးေတြက စာေမးပြဲေတြေျဖရတယ္။ သင္ခန္းစာရွင္းလင္းခ်က္ေတြကို ဗီဒီယိုဖိုင္ေတြ၊ အသံဖိုင္ေတြ download ကူးယူျပီးေလ့လာနိုင္တယ္။ တခ်ဳိ႕သင္ခန္းစာေတြကေတာ့ မွတ္စုနဲ႔ အေမးအေျဖေတြပဲေပးပါတယ္။ MITတကၠသိုလ္ပါေမာကၡေတြ ေရးတဲ့ ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြလဲရွိတယ္။ Simulations (သရုပ္ျပပရုိဂရမ္)ေတြ၊ Power Point presentation ေတြနဲ႔လဲ ရွင္းလင္းထားပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္းတိုင္ပင္ေဆြးေႏြးဖို႔ကိုလဲ discussion groupေတြနဲ႔ လုပ္လို႔ရတယ္။ OCW သင္ရုိးေတြက ဘြဲ႕ ခ်ီးျမွင့္မွာမဟုတ္ေၾကာင္းကိုေတာ့ ေျပာထားပါတယ္။
အခုဆိုရင္ MIT အျပင္ တျခားေနရာေတြမွာလဲ OCW လႈပ္ရွားမႈေတြရွိေနပါျပီ။ OCW ေလ့လာနိုင္တဲ့ေနရာေတြကေတာ့…….
http://ocw.mit.edu (Massachusetts institute of Technology OCW)
http://ocw.usu.edu (Utah State University OCW)
http://ocw.jhsph.edu (Johns Hopkins School of Public Health OCW)
http://ocw.tufts.edu (Tufts University OCW)
http://ocw.fhda.edu (Foothill – De Anza Community College SOFIA)
http://ocw.cmu.edu/oli/ (Carnegie Mellon Open Learning Initiative)
MIT ကသင္ရုိးေတြကို တရုတ္၊ ဂ်ပန္နဲ႔ တျခားဘာသာေတြကိုလည္း ျပန္ဆိုထားပါတယ္။ Open Courseware ေတြကို ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြအျပင္ ဆရာ၊ဆရာမေတြလည္း ကုိးကားဖို႔ ခြင့္ျပဳထားပါတယ္။ Open Courseware နည္းတူတျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း Open Educational Resources၊ Development Gateway ဆိုျပီး knowledgeေတြကို shareလုပ္ထားတာ ေတြလဲရွိပါေသးတယ္။ topics.developmentgateway.org, www.dgfoundation.org တို႔မွာေလ့လာ နိုင္ပါတယ္။
Read more!
Social Network
Internet အေၾကာင္းေျပာၾကစတမ္းဆို social network ေတြကလည္းမပါမျဖစ္ပါ။ အင္တာနက္ဆိုတာ computer အခ်င္းခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ထားတယ္လို႔ေျပာရင္သိပ္ေခတ္မမီွ ေတာ့ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ အင္တာနက္ဆိုတာကြန္ျပဴတာ digital ပစၥည္းေတြကို ၾကားခံအေန နဲ႔သံုးျပီး လူအခ်င္းခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကြန္ယက္တစ္ခုပါ။
ဒါ့ေၾကာင့္ သင္ဟာအင္တာနက္ကို စသံုးျပီဆိုတာနဲ႔ ကမၻာအနွံမွာ သင့္လိုပဲအင္တာ နက္ကို သံုးစြဲေနတဲ့သူသန္းေပါင္းမ်ားစြာရွိေနတယ္ဆိုတာ သတိရပါ။ အဲဒီလူအမ်ားၾကီးထဲကမွ သင့္ရဲ့ဖူးစာရွင္ ဒါမွမဟုတ္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူရွာေဖြခ်င္တယ္ဆိုရင္ ေတာ့ social network ေတြကို မသံုးမျဖစ္သံုးရပါေတာ့မယ္။
Social network ဆိုတာ အင္တာနက္ေပၚကေန အလြယ္တကူမိတ္ေဆြဖြဲ႔ ဖို႔စီစဥ္ထား တဲ့ဝက္ဒ္ဆိုဒ္ေတြကို ေျပာတာပါ။
ဥပမာ…. www.hi5.com
www.orkut.com
www.friendster.com စသျဖင့္ရွိပါတယ္။
www.hi5.com ဆိုရင္ ကိုယ္ေတြ႔ခ်င္သူရဲ့အသက္၊ ေနထိုင္တဲ့ျမဳိ႕ (သို႔မဟုတ္) နိုင္ငံနဲ႔ က်ား/မ ေရြးခ်ယ္ထည့္သြင္းေပးတာနဲ႔ အဲဒီ့အခ်က္အလက္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့သူရာနဲ႔ခ်ီျပီး ေဖၚျပေပးပါတယ္။
ဓါတ္ပံုေတြလည္းပါလာတတ္ပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ အေၾကာင္းအရာအေသးစိတ္သိခ်င္ရင္ ေတာ့ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က ဒီ website မွာ register လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ Register လုပ္တဲ့အခါ ကိုယ့္ရဲ့နာမည္၊ ေမြးေန႔၊ ေနရပ္လိပ္စာ၊ email၊ ဝါသနာစသျဖင့္ အေျခခံအားျဖင့္ထည့္ေပးရပါ တယ္။ ကိုယ့္ဓါတ္ပံုထည့္ခ်င္လည္းရပါတယ္။ ကိုယ့္ email ကိုမျမင္ရေအာင္ထားလို႔လည္းရပါ တယ္။ တခ်ဳိ႕ website ေတြက ကိုယ့္ရဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို အေသးစိတ္ေတာင္းတတ္ၾကပါ တယ္။ ဒီလိုအခ်က္အလက္ေတြ ျဖည့္တဲ့အခါ ကိုယ္ဘက္က အမွန္အကန္မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ခင္ခ်င္ရင္ ကိုယ့္အေၾကာင္းကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ျဖည့္ေပးဖို႔ အၾကံျပဳလိုပါတယ္။ ဒါမွ ေရရွည္မွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ မိတ္ေဆြျဖစ္နုိင္မွာပါ။
ဒီလုိလုပ္ျပီးျပီဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ email ကိုျပန္စစ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုယ္ register လုပ္ထားတဲ့ social network ဆိုဒ္ကေန အေၾကာင္းၾကားစာပို႔ေပးတတ္ပါ တယ္္။ တခါတခါ အဲဒီအေၾကာင္းၾကားစာမွာ ကိုယ္ဒီဝက္ဒ္ဆိုဒ္မွာ register လုပ္ထားတာ ေသခ်ာလားဆိုတဲ့ အတည္ျပဳစာမ်ဳိးပါလာတတ္ပါတယ္။ ဒါက ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ အျခားသူတစ္ဦးက ကိုယ့္ရဲ့ email လိပ္စာကိုသံုးျပီး register လုပ္ခြင့္ရသြားတာမ်ဳိးမျဖစ္ ေအာင္လို႔ပါ။
Register လုပ္ျပီးျပီဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ္သိခ်င္တဲ့ သူရဲ့အေၾကာင္း (Profile) ေတြကိုၾကည့္လို႔ ရပါျပီ။ သေဘာက်တယ္၊ ခင္တယ္ ဆိုရင္ message ေတြပို႔ လို႔ရပါတယ္။ ဒီ social network ေတြမွာ member အခ်င္းခ်င္းပဲပို႔လို႔ရတဲ့ email စနစ္ေတြရွိတတ္ပါတယ္။ message ပို႔ျပီးဆက္သြယ္ရတာေလာက္နဲ႔ အားမရဘူး၊ ဓါတ္ပံုေတြ၊ videoေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္ Blog ေတြပါ ေဝမၽွခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ www.myspace.com, 360.yahoo.com, www.multiply.com လို အနည္းငယ္ရႈပ္ေထြးေပမယ့္ ပိုမိုစံုလင္တဲ့ functions ေတြပါတဲ့ social network ေတြသံုးသင့္ပါတယ္။
Function တစ္မ်ဳိးတည္း (ဓါတ္ပံုသက္သက္၊ video သက္သက္) ပဲ share လုပ္ရတာ စိတ္ဝင္စားရင္ေတာ့ content communities ေတြသံုးၾကည့္ပါ။ ဓါတ္ပံုဝါသနာပါတဲ့ သူေတြအတြက္ www.flickr.com ၊ video ေတြအတြက္ www.youtube.com တို႔ရွိၾကပါတယ္။ ဒါအျပင္ ကိုယ္ၾကဳိက္တဲ့ web site အေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီ website ေတြထဲမွာပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြေဝမၽွခ်င္ရင္ေတာ့ www.digg.com, www.stumbleupon.com, www.del.iciou.us, www.slashdot.org စတဲ့ website ေတြကိုအသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။ သူမ်ားေတြတင္ထားတဲ့ ဓါတ္ပံု၊ video ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြ၊ ကိုယ့္အျမင္သူ႔အျမင္ေတြကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ရင္ဖြင့္ေရးသားနိုင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ internet ေခတ္မွာဒီလို social network ေတြ၊ content communities ေတြသံုးတဲ့အတြက္ နိုင္ငံအရပ္ရပ္က မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းအသစ္ေတြ ဗဟုသုတအသစ္ေတြ တိုးပြားေစနိုင္သလို ကမၻာၾကီးဟာက်ဥ္းက်ဥ္းေလးပါလားဆိုတဲ့ ခံစား ခ်က္ေလးလည္း ရရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
(social network ေတြရဲ့ စာရင္းကို wikipedia မွာ ဒီ (URL)ကိုၾကည့္နိုင္ပါတယ္။)
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_social_networking_websites
Read more!
Thursday, July 05, 2007
